Odzyskiwanie skasowanych danych z dysków SSD – czasem to jednak możliwe.
Dyski SSD (Solid State Drive) zrewolucjonizowały przechowywanie danych, oferując większą prędkość, odporność na wstrząsy i cichą pracę w porównaniu do tradycyjnych dysków HDD. Jednak, gdy dochodzi do przypadkowego usunięcia plików lub formatowania SSD, odzyskanie danych może być znacznie trudniejsze niż w przypadku starszych technologii. Dlaczego tak się dzieje? Wszystko sprowadza się do specyfiki działania pamięci flash oraz funkcji TRIM, która ma wpływ na trwałość i wydajność nośnika, ale jednocześnie może utrudniać odzyskanie skasowanych danych.
W tym artykule wyjaśnimy, jak działa TRIM, dlaczego odzyskiwanie danych z SSD jest problematyczne oraz kiedy istnieje realna szansa na ich przywrócenie.
Jak działa TRIM i dlaczego utrudnia odzyskiwanie danych?
W tradycyjnych dyskach HDD, gdy plik zostaje skasowany, system operacyjny nie usuwa go natychmiastowo – zamiast tego oznacza miejsce na dysku jako wolne do zapisu, ale dane wciąż fizycznie istnieją na talerzach. Dzięki temu pliki można często odzyskać za pomocą odpowiedniego oprogramowania, dopóki nie zostaną nadpisane.
W przypadku SSD sytuacja wygląda zupełnie inaczej. Dyski te wykorzystują komórki pamięci NAND, które mają ograniczoną liczbę cykli zapisu. Aby wydłużyć ich żywotność i poprawić wydajność, wprowadzono technologię TRIM.
Co robi TRIM?
Kiedy użytkownik kasuje plik na SSD, system operacyjny (np. Windows, macOS, Linux) wysyła do dysku specjalną komendę TRIM, informując go, że określone sektory pamięci mogą zostać natychmiast wymazane i przygotowane do ponownego zapisu. W efekcie:
- System szybciej zapisuje nowe dane, bo nie musi wcześniej kasować poprzednich plików.
- Żywotność SSD jest wydłużona, ponieważ zapis odbywa się bardziej równomiernie na całej powierzchni nośnika.
- Odzyskanie skasowanych plików staje się niemal niemożliwe, ponieważ dane są fizycznie usuwane z pamięci NAND, a nie tylko oznaczane jako skasowane.
Czy odzyskanie danych po skasowaniu lub formatowaniu SSD jest możliwe?
W większości przypadków, jeśli TRIM jest aktywny, odzyskanie plików po skasowaniu jest praktycznie niemożliwe, ponieważ dane zostają natychmiast zastąpione zerami lub losowymi wartościami, ale są od tego schematu wyjątki.
Kiedy istnieje szansa na odzyskanie danych z SSD?
- TRIM jest wyłączony
- Jeśli system operacyjny nie obsługuje TRIM lub funkcja ta została wyłączona (np. na starszych SSD lub w systemach plików, które nie wspierają TRIM), skasowane pliki mogą pozostawać w pamięci do momentu nadpisania.
- Niektóre starsze wersje macOS i Linux domyślnie nie aktywowały TRIM na wszystkich SSD.
- SSD działa w systemie RAID
- Niektóre konfiguracje RAID (np. RAID 0, 5) nie wspierają TRIM, co oznacza, że skasowane dane mogą pozostawać na dysku dłużej niż w przypadku pojedynczych dysków SSD.
- Fake TRIM – dane są oznaczane jako skasowane, ale fizycznie nadal istnieją
- Niektóre kontrolery dysków SSD stosują tzw. „Fake TRIM”, co oznacza, że oznaczają określone bloki danych jako puste, ale fizyczne dane pozostają w komórkach pamięci. System operacyjny dostaje odpowiedź od dysku, że pliki są usunięte – zwracane są wartości „00” lub „FF”, jednak w rzeczywistości nadal można je odczytać, jednak proces ten jest bardzo pracochłonny.
- Dysk SSD jest uszkodzony, ale dane nie zostały nadpisane
- Jeśli SSD uległ awarii elektronicznej, ale komórki NAND nie zostały skasowane, dane mogą być odzyskane poprzez bezpośredni odczyt zawartości pamięci NAND przy użyciu specjalistycznego sprzętu lub przez wprowadzenie specjalnego oprogramowania do kontrolera dysku SSD i odczyt bloków w trybie serwisowym.
- Formatowanie w trybie szybkim
- Jeśli użytkownik sformatował SSD przy użyciu szybkiego formatowania, w niektórych przypadkach możliwe jest odzyskanie struktury danych, jeśli TRIM nie zdążył usunąć ich fizycznie.
Skontaktuj się z nami jeśli chcesz uzyskać więcej informacji lub pomoc w odzyskaniu usuniętych danych z dysku SSD
Jak wygląda proces odzyskiwania danych z SSD?
Jeśli istnieje szansa na odzyskanie plików, proces ten wymaga specjalistycznych narzędzi i wiedzy, ponieważ klasyczne programy do odzyskiwania danych rzadko działają skutecznie na SSD.
Etapy odzyskiwania danych z SSD
- Bezpłatna analiza – sprawdzamy stan dysku, określamy, czy TRIM był aktywny i czy dane można odzyskać.
- Diagnostyka uszkodzeń – jeśli SSD jest uszkodzony, analizujemy kontroler i komórki pamięci.
- Odczyt bezpośredni z układów NAND – jeśli SSD nie działa, stosujemy zaawansowane techniki, które pozwalają na ekstrakcję danych z kości pamięci.
- Odzyskiwanie systemu plików – rekonstruujemy strukturę plików i katalogów, jeśli to możliwe.
- Przekazanie danych klientowi – zapisujemy odzyskane pliki na nowym nośniku.
Jak zapobiec utracie danych z SSD?
🔹 Regularnie twórz kopie zapasowe – najlepiej na zewnętrznym dysku HDD lub w chmurze.
🔹 Unikaj przypadkowego formatowania – zwłaszcza w systemach, które obsługują TRIM.
🔹 Jeśli skasujesz ważne pliki – natychmiast wyłącz komputer – im mniej operacji zapisu, tym większa szansa na ich odzyskanie.
🔹 Wyłącz TRIM, jeśli zależy Ci na możliwości odzyskiwania plików – w niektórych przypadkach można to zrobić w ustawieniach systemu.
Podsumowanie – czy odzyskanie danych z SSD jest możliwe?
Odzyskanie skasowanych plików z SSD nie zawsze jest możliwe, ale w niektórych przypadkach istnieją realne szanse na sukces – szczególnie jeśli TRIM był wyłączony, SSD działa w trybie RAID lub kontroler korzysta z Fake TRIM.
Jeśli straciłeś dane ze swojego SSD, nie podejmuj prób samodzielnego odzyskiwania, ponieważ nieumiejętne działanie może je bezpowrotnie usunąć. Skontaktuj się z profesjonalnym laboratorium, które przeprowadzi analizę i sprawdzi, czy Twoje pliki można przywrócić.
🔹 Zapraszamy na bezpłatną analizę – sprawdzimy, czy możemy odzyskać Twoje dane!
🔹 Płacisz tylko, jeśli odzyskamy Twoje pliki – zero ukrytych kosztów!
Nie ryzykuj utraty ważnych dokumentów, zdjęć czy projektów – działaj szybko i skontaktuj się z nami już dziś!